wat is
regeneratieve landbouw?
Regeneratieve landbouw is volop in ontwikkeling. Maar wat betekent het? Schreefel et al. (2020) maken in hun onderzoek duidelijk dat verschillende partijen verschillende doelen en activiteiten gebruiken om deze vorm van landbouw te definiëren. Zij kwamen tot de volgende, voorlopige, definitie:
Regeneratieve landbouw is een vorm van landbouw waarin bodembescherming centraal staat om zo bij te dragen aan verschillende ecosysteemdiensten. Daarbij is de ambitie dat dit niet alleen het milieu zal verbeteren, maar ook de sociale en economische dimensies van duurzame voedselproductie (Schreefel et al. 2020 p.6).
The core themes of regenerative agriculture, in which ‘the number between brackets’ represents the number of search records (Schreefel et al. 2020).
Bij regeneratieve landbouw wordt grondbewerking zoveel mogelijk vermeden en de bodem zoveel mogelijk bedekt gehouden met organisch materiaal. Minimale grondbewerking kan vele voordelen hebben. Het kan bodemerosie verminderen, bodemleven bevorderen en de bodemstructuur, bodemvruchtbaarheid en draagkracht verbeteren. Ook de waterbergingscapaciteit van de bodem kan verbeteren. Directzaai is een van de methoden die, in combinatie met andere context-specifieke maatregelen, grondbewerking kan helpen minimaliseren.
Directzaai
Ajaan werd bekend met directzaai in Brazilië. Daar heeft hij in 2019 kennis mogen maken met Franke Dijkstra die als eerste in de wereld is begonnen met directzaai in de stoppel om erosie tegen te gaan. Eenmaal terug heeft Ajaan zich grondig verdiept in de mogelijkheden en uitdagingen rondom directzaai. Zodoende werd hij ook bekend met Regenerative-, Agroecologische-, Natuurgedreven landbouw. Hiervoor zien wij kansen in Nederland als onderdeel van de oplossingen om de ontstane ecologische- en economische problemen het hoofd te bieden.
Bij directzaai worden gewassen direct door de stoppel of door een groenbemester gezaaid, waarbij minimale grondbewerking plaatsvindt. Directzaai biedt ook voor de biologische landbouw een interessant perspectief. Naast positieve effecten op de bodemkwaliteit kunnen besparingen op kosten voor arbeid (onkruidbestrijding en grondbewerking) en mechanisatie aantrekkelijk zijn.
Elders op de wereld (met name in Brazilië, VS, Australië en binnen Europa in Frankrijk, Duitsland, Engeland) is er op dit vlak al meer ervaring opgedaan met bewezen successen. Maar internationale ervaringen zijn niet rechtstreeks naar de Nederlandse context te vertalen. Directzaai moet daarom ontwikkeld worden voor Nederlandse omstandigheden door op proefpercelen experimenten onder reële omstandigheden uit te voeren om de veelbelovende innovaties van regeneratieve landbouw grondig te testen.
Door het toepassen en beproeven van regeneratieve landbouw kunnen we de landbouwsector mogelijk transformeren van grote CO2 uitstoter naar een sector die CO2 juist vastlegt en transformeert in voedsel, vezels, brandstoffen en andere bio-based materialen. Een Down-to-Earth oplossing tegen de versnelde verwarming van de aarde. Een waarin de boer voor een 2e keer als grote held kan worden gezien.
Op het gebied van directzaai in de biologische teelt zijn er veel positieve internationale ervaringen. Deze ervaringen leveren veel kennis op die wellicht niet direct toepasbaar zijn op de Nederlandse omstandigheden maar de principes bieden wel degelijk perspectief voor de Nederlandse landbouw in de noodzaak tot verduurzaming.
Granen, pompoenen, maïs, kolen, bonen en erwten zijn geschikt voor directzaai. Bij directzaai in de biologische teelt wordt er een groenbemester geteeld die wordt gerold. In deze mulch wordt vervolgens gezaaid. Een systeem met directzaai lijkt alleen mogelijk als de groenbemester voldoende onkruidonderdrukkend is. Bij directzaai moet er dus een geschikte groenbemester – hoofdgewas combinatie wordt gevonden. Een groenbemester moet de bodem snel en goed kunnen bedekken. In sommige gevallen is het ook belangrijk voldoende stikstof ter beschikking te hebben. Om aan deze eisen te voldoen is het zaaien van groenbemestermengsels vaak het beste. Daarnaast moet de groenbemester op het juiste tijdstip worden gedood en op de juiste manier. Het gewas mag geen last hebben van nadelige allelopathische effecten. De grootste uitdaging is om de groenbemester onkruidvrij te houden.
Potentiële voordelen van Regeneratieve landbouw
Meer bodemleven
De bodemstructuur verbetert
Het organische stof gehalte in de bovenlaag neemt toe
De benutting van nutriënten in de bodem verbetert
Minder uitspoeling van nutriënten
De ziektewering van de bodem verbetert
De gewasopbrengst verbetert
Meer transport en infiltratie van water in de bodem
De draagkracht en berijdbaarheid van de bodem verbetert
Minder erosie door wind en water
Andere potentiële en interessante voordelen
voor de Nederlandse landbouw en de agrarisch ondernemer zijn:
Lager brandstofgebruik
Minder arbeid nodig voor grondbewerking
Een hoger bedrijfsrendement
“Als je kleine veranderingen wilt aanbrengen, verander dan hoe je dingen doet.
Als je grote veranderingen wilt aanbrengen, verander dan hoe je dingen ziet.”
Biologische mais groeit door een mat van wikke die werd gedood met een kneusrol.
7 C's
Principes voor regeneratieve landbouw, om denken en besluitvorming te ondersteunen.
CONTEXT
BEDRIJFS SPECIFIEKE SITUATIE
1
crop-rotation
gewasrotatie
2
COVER YOUR SOIL 365 DAYS
BODEM 365 DAGEN BEDEKT HOUDEN
3
COVER CROP COCKTAILS
GROENBEMESTER-MENGSELS
4
CONSERVE SOIL STRUCTURE
MINIMALE GRONDBEWERKING (BIJV. DIRECT-ZAAi)
5
compost
organische mest
6
Cows /livestock Integration
weiden / Integratie van vee
7
samen komEN we VERDEr
ONTDEK, GA IN GESPREK EN DOE MEE!
CONTACT
KAIROS | Regenerative Agri & Food Systems B.V.
Wemmenhoveweg 2
7921 RR, Zuidwolde (Dr.)
Nederland